Aleksandra Pietryga: Skąd taki mocny nacisk Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, by obrzędy Wigilii Paschalnej rozpoczynały się po zmroku?

Ks. Krzysztof Porosło: Najprościej mówiąc chodzi o autentyczność i prawdę; o to, żebyśmy nie musieli liturgii sobie wyobrażać, ale w niej uczestniczyć. Nie wyobrażajmy sobie, że jest ciemno, ale niech będzie ciemno. Nie wyobrażajmy sobie, że te świece się spalają, ale niech one rzeczywiście się spalają. Nie wyobrażajmy sobie liturgii, ale ją celebrujmy. Bo jak ciągle będziemy musieli sobie coś wyobrażać to w pewnym momencie przestaniemy wierzyć, że to, co celebrujemy jest prawdą a nie tylko naszym wyobrażeniem.

Przeczytaj też: Patrz na Jezusa

Sam obrzęd światła jest czymś, co po długich dniach Wielkiego Postu i Wielkiego Tygodnia wnosi radość i nadzieję. Jaka jest wymowa tego znaku?

To jest pierwszy obrzęd, który opowiada o Zmartwychwstaniu Chrystusa. Ten obrzęd mówi nam, że Światłość zwycięża ciemność; że Życie jest potężniejsze od śmierci; że Łaska jest silniejsza od grzechu. Ogień, który zaczyna się rozprzestrzeniać po kościele, zaczynając od małego płomyka jednej świecy, pokazuje, że taką siłę ma dobro i miłość. A zaraz potem rozbrzmiewa śpiew Exsultetu, czyli Orędzia Wielkanocnego, który jest nieodzownie związany z wniesieniem Paschału i opowiada teologię tej niezwykłej nocy, która zostaje pokonana światłem Zmartwychwstałego Chrystusa.

Liturgia Słowa Wigilii Paschalnej jest bardzo rozbudowana. Szczególnie dzieciom ilość czytań wydaje się nie mieć końca...

Kościół starożytny całą noc spędzał na czuwaniu w oczekiwaniu na poranek Zmartwychwstania. Pierwsi chrześcijanie czuli to głęboko, że świętowanie Zmartwychwstania nie może być związane tylko z godzinami nocnymi, ale trzeba doczekać poranka wielkanocnego. Światło Paschału jest zapowiedzią tego światła, którym jest Chrystus Wschodzące Słońce, Chrystus Zmartwychwstały o poranku. Stąd ta bogata Liturgia Słowa. W historii liturgii rzymskiej liczba tych czytań  się zmieniła dobijając nawet do 12. Kościół trwał na słuchaniu słowa Bożego, śpiewaniu Psalmów i w modlitwie. Te czytania tworzą logiczną sekwencję. Cztery pierwsze czytania nawiązują do tradycji żydowskiej mówiącej o czterech nocach Paschy: nocy Stworzenia, nocy Abrahama, nocy Mojżesza i nocy Mesjasza. Kolejne trzy czytania są zapowiedzią Chrztu. Przecież centralną częścią liturgii Wigilii Paschalnej jest Chrzest. Do niego też przygotowywali się katechumeni przez cały Wielki Post. Potem następuje czytanie z Nowego Testamentu, tzw. Epistoła, z Listu św. Pawła do Rzymian, która jest chyba najpiękniejszą nowotestamentalną katechezą o Chrzcie. A w końcu jest Ewangelia opowiadająca o poranku Zmartwychwstania Chrystusa.

Przeczytaj więcej: Zobacz, na tym Krzyżu Jezus oddał za ciebie życie

Po Ewangelii i homilii rozpoczyna się liturgia chrzcielna.

Rozpoczyna się od śpiewu litanii do wszystkich świętych, których prosimy o wstawiennictwo nad katechumenami i nad wszystkimi zgromadzonymi w kościele. Następnie kapłan błogosławi wodę chrzcielną. Po pobłogosławieniu wody wszyscy odnawiają przyrzeczenia chrzcielne, a potem kapłan kropi lud wodą chrzcielną. Oczywiście najbardziej czytelnym znakiem jest Chrzest. W katedrach udziela się chrztu dorosłym. Jest to zgodne z najstarszą tradycją Kościoła. Ja zawsze zachęcam jakieś „szalone rodziny”, aby zdecydowały się na Chrzest swojego dziecka w Wigilię Paschalną.

Wigilia Paschalna, swoją bogatą symboliką, opowiada o odnowieniu całego stworzenia. Można wręcz powiedzieć, że całe Triduum Paschalne jest opowieścią o zupełnej nowości, o zbawieniu, jako stworzeniu na nowo. W Wielką Środę spożywa się Najświętszy Sakrament, pozostawia się tabernakulum pustym, a potem w czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, a potem podczas liturgii Wigilii Paschalnej konsekruje się na nowo Chleb i Wino. Opróżnia się chrzcielnicę, bo w Wigilię Paschalną kapłan błogosławi nową wodę. Pali się stare oleje, bo w Wielki Czwartek, na Mszy Krzyżma Świętego, biskup błogosławi nowe oleje. Na Mszy Krzyżma tradycyjnie księża na czele z biskupem odnawiają przyrzeczenia sakramentu święceń. Cały lud odnawia swoje przyrzeczenia Chrztu w czasie Wigilii Paschalnej. Wtedy też wprowadza się nowoochrzczonych do Kościoła. Cała liturgia Triduum Paschalnego opowiada o nowym stworzeniu!